آقای محمود حمود، مدیر کل آثار باستانی و موزه‌های سوریه، اعلام کرد: ۲۵هزار قطعه از آثار باستانی سوریه به‌صورت قاچاقی به ترکیه منتقل و از سوی پلیس ترکیه مصادره شده است، اما تاکنون به سوریه پس داده نشده است.

او همچنین بیان کرد: آثار باستانی سوریه که به‌صورت قاچاقی به کشورهای دیگر برده شده است در بازار کشورهای اروپا و کشورهای مختلف جهان به فروش می‌رسد. این در حالی است که شورای امنیت سازمان ملل متحد دو قطعنامه پیرامون منع خرید و فروش آثار باستانی سوریه و عراق، صادر کرده است، با وجود این در این زمینه هیچ نوع همکاری بین‌المللی با سوریه صورت نمی‌گیرد. البته فقط کشور لبنان است که پس از مصادرۀ آثار باستانی قاچاقی سوریه، بسیاری از این آثار را به سوریه بازگرداند، اما هنوز ده‌ها قطعه از آثار باستانی در موزۀ ملی بیروت وجود دارد که قرار است به‌زودی به سوریه پس داده شود. محمود حمود گفت: یک توافقنامه جهت همکاری دوطرفه بین سوریه و عراق نیز امضا شده است تا هر نوع آثار باستانی قاچاقی، بازگردانده و پس داده شود، اما تاکنون یافتن هیچ قطعه آثار باستانی قاچاق شده را به ما اعلام نکرده‌اند. او علاوه بر این موارد اعلام کرد: همکاری دوجانبه بین سوریه و سازمان‌های بین‌المللی بویژه پلیس بین‌الملل (اینترپل) برقرار است تا هر نوع آثار مسروقه را عکس‌برداری کنند و تصویر آن را بفرستند تا مشخص شود این آثار برای سوریه است یا خیر. البته هنوز هیچ اثری به سوریه بازگردانده نشده است.

او در بخش دیگری از سخنانش گفت: معارضین مسلح تروریست، حدود ۷۵هزار قطعه از آثار باستانی را از موزه‌های سوریه سرقت کرده‌اند. او افزود: موزۀ شهر «ادلب» محل نگهداری آرشیو ایبلا شامل ۱۶هزار قطعه است. علاوه بر آن، ۶هزار قطعه آثار باستانی از موزۀ شهر «رقه» نیز به سرقت رفته است. این موارد غیر از سرقت قطعات آثار باستانی انبارهای موزه‌هاست. در واقع حدود۵۰هزار قطعه از انبار موزه «ادلب» و ۲۰هزار قطعه باستانی از انبار موزۀ«رقه» به سرقت رفته است.

دکتر حمود با اشاره به کاوش‌های غیرقانونی در تپه‌های باستانی و اماکن آثار باستانی که زیر نفوذ معارضین مسلح هستند، گفت: برای کشف و قاچاق آثار باستانی، از مناطق «ماری»، «آفامیا»، «دورا اوروبوس» و غیره از ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود و تاکنون بیش از یک میلیون قطعه از آثار باستانی از این مناطق ربوده شده است.

او گفت: مقامات ترکیه در مناطق مختلف سوریه مانند شهر «عفرین» و تپۀ «تل جندیر» و «عین دارا» علاوه بر تعداد زیادی از تپه‌های باستانی بکر که هنوز هیچ باستان‌شناسی در آن کاوش نکرده است، به‌صورت غیرقانونی مشغول کاوش و سرقت آثار باستانی سوریه هستند. محمود حمود تأکید کرد برای این ادعا شواهدی وجود دارد.

آقای حمود گفت: در حومۀ دمشق، مقامات دولتی تاکنون حدود ۶۰۰  قطعه از آثار باستانی مسروقه را پس گرفته‌اند. این در حالی است که در گذشته مناطق باستانی«وادی بردی» و «کفر العوامید» که قدمت آن به دورۀ امپراتوری بیزانس روم می‌رسد، زیر سلطۀ معارضین مسلح قرار داشتند و مورد چپاول قرار گرفتند و حتی کاوش‌های غیرقانونی در صدها مقبرۀ باستانی نیز صورت گرفته است. او گفت: زمانی که این مناطق در دست معارضین بود، توانستیم با بعضی از اهالی این منطقه ارتباط برقرار کنیم و اطلاعاتی دربارۀ کاوش و سرقت آثار باستانی آنجا به دست بیاوریم. او اذعان داشت که توانستیم حدود ۲۵۰قطعه از آثار باستانی مربوط به وسایل دفن‌شدۀ همراه با جنازه‌های قدیمی باستانی از قبیل وسایل شیشه‌ای و سفالی را خریداری کنیم و آن‌ها را به ادارۀ موزه و آثار باستانی سوریه بازگردانیم.

آقای «جهاد ابوکمحه»، رئیس ادارۀ آثار باستانی حومۀ دمشق، نیز در این نشست مطبوعاتی گفت: بسیاری از آثار باستانی مسروقه از مناطق اطراف دمشق، به قیمت‌های ناچیزی در بازارهای محلی فروخته شدند. او گفت هدف از این سرقت‌ها، دزدیدن آثار و میراث ملی سوریه و همچنین تأمین هزینه‌های گروه‌های مسلح تروریستی بود.

وی افزود: پس از آزادسازی حومۀ دمشق و منطقۀ «غوطه»، حدود ۱۵هزار قطعه از آثار باستانی بازپس گرفته شد که دستگاه‌های مرتبط توانستند این قطعات را در انبارهای معارضین پیدا کنندکه قصد قاچاق آن‌ها را به کشورهای دیگر داشتند. این قطعات که اغلب سفالی بوده، به دوره‌های تاریخی مختلفِ قبل از تاریخ تا دوران تمدن اسلام و دوران معاصر تعلق دارد. همچنین تعدادی از مجسمه‌های گرانیت، ظروف سفالی و زینت‌آلات معدنی نیز جزو آثار باستانی یافت‌شده بوده است.

او در سخنان خود اشاره کرد: در منطقۀ «کناکر»، کاوش غیرقانونی صورت گرفته است. به‌دنبال این کاوش‌ها با مراجعه به این منطقه، یک مقبرۀ دستهجمعی باستانی یافتیم که گروه‌های معارض تروریست آن را تخریب و سرقت کرده بودند. البته نمی‌توان خسارت‌های حاصل از آن را برآورد کرد؛ زیرا این منطقه قبلاً مورد کاوش رسمی قرار نگرفته بود.

جهاد ابوکمحه گفت: دستگاه‌های ذیربط توانسته‌اند بدون هیچ مشکلی بیشتر اماکن باستانی در حومۀ دمشق را شناسایی کنند. در این منطقه ۱۴۵ مکان باستانی ثبت‌شده در فهرست میراث ملی وجود دارد و حدود ۱۰۰ مکان باستانی دیگر نیز در حال ثبت‌شدن هستند.

او در پایان اظهار داشت: ادارۀ آثار باستانی، بسیاری از بناهای تاریخی را بازسازی کرده است؛ مانند بنای «خان الشیح»، «خان دنون» نیز در حال مرمت و بازسازی است و در معبد تاریخی در شهر «الضمیر»که در حال بازسازی است مشغول بستن تونل‌هایی هستیم که به‌صورت غیر قانونی در زیر آن حفر شده بود.

در گزارشی دیگر روزنامۀ تشرین به نقل از دکتر حمود، اعلام کرد که نیروهای اشغالگر ترکیه، آثار باستانی موجود در شهر عفرین سوریه را تخریب و سرقت می­کنند. ادارۀ کل آثار و موزه‌های سوریه از سازمان‌های بین‌المللی خواست تا در این امر دخالت کنند.

ادارۀ کل آثار و موزه‌های سوریه از سازمان‌های بین‌المللی و شخصیت‌های اعتباری و آکادمیک جهان که در حفظ میراث جهانی اهتمام دارند، خواهان دخالت جهت حفظ و نگهداری آثار باستانی و میراث ملی سوریه و جلوگیری از تجاوز نیروهای اشغالگر ترکیه در اماکن باستانی حومۀ استان حلب شد.

مدیر کل آثار باستانی و موزه‌ها اعلام کرد که نیروهای اشغالگر ترکیه به‌همراه گروه‌های مسلح تروریستی در منطقۀ «عفرین» در حومۀ حلب با ماشین‌آلات سنگین در حال کاوش غیرقانونی در تپه‌های باستانی واقع در این منطقه جهت سرقت آثار باستانی و زیورآلات موجود در این مناطق هستند که قدمتی هزاران‌ساله دارند.

براساس عکس‌هایی که از این مناطق رسیده، مجسمه‌های باستانی مختلفی کشف شده است که قدمت آن‌ها به دوران هزارۀ اول قبل از میلاد و امپراتوری روم باز می‌گردد. این تجاوز، بر آثار ملی سوریه در مناطق «تل برج عبدالو»، «تل عین داره»، «تل جندیریس» و «موقع النبی هوری» که ثبت ملی شده‌اند، صورت می‌گیرد. آقای دکتر محمود حمود گفت: سوریه دربارۀ این موضوع با سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با امور فرهنگی تماس گرفته و آنان را از تجاوز نیروهای ترکیه اشغالگر در مناطق شمالی سوریه، مطلع کرده است. او افزود: منطقۀ «عین داره» حتی قبل از اشغال نیروهای ترکیه، مورد تهاجم هوایی هواپیماهای جنگی ترکیه قرار گرفته که این امر باعث تخریب و ازبین‌رفتن خیلی از آثار باستانی و مجسمه‌های تاریخی آن منطقه شده است.

منبع

روزنامۀ الوطن شمارۀ۳۱۸۷  مورخ ۱۰/۷/۲۰۱۹

روزنامۀ تشرین شمارۀ ۱۳۵۶۳ مورخ ۱۱/۷/۲۰۱۹